Phong tục dán câu đối và chữ Phúc ngược trong dịp Tết Nguyên Đán ở Trung Quốc

Ở Trung Quốc, khi Tết Nguyên Đán đến gần, chỉ cần bước chân ra đường là bạn sẽ ngay lập tức bị cuốn vào một biển sắc đỏ rực rỡ. Màu đỏ không chỉ là một phần của cảnh quan mà còn là biểu tượng của sự may mắn, an lành và hạnh phúc. Chính vì thế, không có gì ngạc nhiên khi người dân Trung Quốc yêu thích sắc đỏ đến vậy. Trong số những vật phẩm trang trí ngày Tết, câu đối đỏ luôn chiếm một vị trí đặc biệt. Bạn có biết câu đối đỏ bắt nguồn từ đâu không? Và tại sao người Trung Quốc lại có thói quen dán ngược chữ “Phúc”? Hãy cùng mình ngược dòng thời gian khám phá những phong tục độc đáo và đầy ý nghĩa này nhé!

1. Nguồn gốc của câu đối đỏ

Câu đối, hay còn gọi là “Xuân liên”, là một hình thức văn học độc đáo của Trung Quốc, xuất hiện từ hàng nghìn năm trước. Ban đầu, câu đối được gọi là “Đào phù”, là hai mảnh gỗ đào dài 7-8 tấc, rộng hơn 1 tấc, vẽ hình hai vị môn thần “Thần Trà” và “Úc Lũy” để xua đuổi tà ma.

Đến thế kỷ X, dưới triều đại Hậu Thục, vua Mạnh Sưởng đã sáng tác đôi câu đối đầu tiên để trang trí cho ngày Tết. Sau này, tục lệ viết câu đối ngày Tết càng phổ biến và trở thành một nét đẹp văn hóa truyền thống của người Trung Quốc.

2. Ý nghĩa của câu đối đỏ

Câu đối đỏ thường mang những lời chúc tốt đẹp cho năm mới, thể hiện niềm vui, hy vọng và ước mơ của gia chủ. Nội dung câu đối thường xoay quanh các chủ đề như: ca ngợi mùa xuân, cầu mong sức khỏe, bình an, tài lộc, may mắn cho gia đình,…

Màu đỏ tượng trưng cho sự may mắn, thịnh vượng và hạnh phúc trong văn hóa Trung Quốc. Do đó, việc dán câu đối đỏ không chỉ làm đẹp cho ngôi nhà mà còn mang lại cảm giác ấm cúng, tươi vui cho ngày Tết.

3. Phong tục dán câu đối đỏ

Vào dịp Tết Nguyên Đán, nhà nhà đều dán câu đối đỏ lên cửa ra vào, phòng khách và những nơi trang trọng khác trong nhà. Câu đối thường được dán theo cặp, một bên trái và một bên phải cửa. Người ta thường chọn những câu đối có kích thước phù hợp với kích thước của cửa nhà và có nội dung phù hợp với mong muốn của gia chủ.

Thời gian dán câu đối thường là vào sáng ngày 30 Tết hoặc sáng mùng 1 Tết, khi mọi người đã hoàn tất việc dọn dẹp, trang trí nhà cửa và chuẩn bị đón năm mới.

4. Lý do treo chữ Phúc ngược

Theo dân gian truyền miệng, Hoàng đế thời nhà Minh (1368-1644) đã ra lệnh cho mọi gia đình phải dán chữ “Phúc” lên cửa nhà để đón Tết Âm lịch. Vào ngày đầu tiên của năm mới, Hoàng đế cử lính đi kiểm tra từng nhà và phát hiện một gia đình mù chữ đã dán ngược chữ “Phúc”.

Hoàng đế tức giận và định xử tội chết cho cả gia đình này. Tuy nhiên, Hoàng hậu lúc này đã nhanh trí giải thích rằng chữ “Phúc” treo ngược đọc là “Phúc đảo”. Đây là phép chơi chữ, trong đó “đảo” là từ đồng âm với “đáo”. Do đó, chữ “Phúc” treo ngược trở thành “Phúc đáo”, nghĩa là Phúc đến nhà.

Lời giải hợp tình hợp ý của Hoàng hậu khiến nhà vua đổi ý, tha mạng cho gia đình trên. Từ đó, người dân Trung Quốc đều treo chữ “Phúc” ngược, vừa để đón hạnh phúc đến nhà, vừa để ghi nhớ lòng từ bi của Hoàng hậu.

5. Ý nghĩa khác của việc treo chữ Phúc ngược

Ngoài ra, việc treo chữ Phúc ngược còn có nhiều ý nghĩa khác:

• Thể hiện sự cầu mong: Treo chữ Phúc ngược là cách để người dân Trung Quốc thể hiện mong muốn về một năm mới may mắn, hạnh phúc và nhiều điều tốt đẹp.
• Tạo sự độc đáo: Treo chữ Phúc ngược giúp tạo điểm nhấn cho ngôi nhà và thu hút sự chú ý của mọi người.
• Thể hiện niềm vui: Treo chữ Phúc ngược là cách để người dân Trung Quốc thể hiện niềm vui và sự háo hức chào đón năm mới.

Ngày nay, chữ “Phúc” được nhiều người hiểu là “hạnh phúc”, “phúc báo”. Trong quá khứ, chữ “Phúc” là dùng để chỉ “phúc phận” và “phúc khí”. Việc dán chữ “Phúc” trong nhà là để gửi gắm mong muốn có được một cuộc sống hạnh phúc, một tương lai tốt đẹp. Nhằm thể hiện rõ hơn, đầy đủ hơn niềm hy vọng này, nhiều người còn dán ngược chữ “Phúc” để biểu thị ý nghĩa “Hạnh phúc đã đến”, “Vận may đã đến”.

6. Tầm quan trọng của phong tục dán câu đối và chữ Phúc trong văn hóa Trung Quốc

Phong tục dán câu đối và chữ Phúc không chỉ là một hoạt động trang trí mà còn là một phần quan trọng của văn hóa và tín ngưỡng dân gian. Nó thể hiện lòng biết ơn, sự tôn trọng và hi vọng vào một tương lai tốt đẹp hơn. Điều này cũng tạo ra một không khí lễ hội đầm ấm, đoàn viên, giúp gắn kết các thành viên trong gia đình và cộng đồng.

Trong một thế giới ngày càng hiện đại và thay đổi nhanh chóng, việc duy trì và bảo tồn những phong tục truyền thống như dán câu đối và chữ Phúc là một cách để người Trung Quốc kết nối với quá khứ, với tổ tiên và giữ vững những giá trị văn hóa sâu sắc của dân tộc mình.

Dù có thay đổi theo thời gian, nhưng phong tục dán câu đối và chữ Phúc vẫn luôn giữ một vị trí quan trọng trong tâm thức của người dân Trung Quốc, làm nên nét đặc trưng không thể thiếu của Tết Nguyên Đán.