Nếu như núi Phú Sĩ là biểu tượng cho du lịch của Nhật Bản, Sushi là đại diện cho nền ẩm thực thì nàng “Geisha” và “Maiko” chính là hình ảnh đại diện cho những nét đẹp nữ tính truyền thống của “đất nước mặt trời mọc”. Tuy hình ảnh các nàng ca vũ kỹ Nhật Bản không còn quá xa lạ với mọi người, nhưng chắc chắn rằng, không phải ai cũng hiểu rõ về loại hình nghệ thuật đặc biệt này và không phải ai cũng biết cách phân biệt, cũng như hiểu rõ về các quy tắc và luật lệ riêng.

Geisha hay Geiko hoặc Geiki (cách gọi theo ngôn ngữ vùng Kansai) và Maiko là những cô gái được đào tạo khả năng múa, hát, chơi các nhạc cụ truyền thống của Nhật Bản như: đàn Shamisen, đàn Koto. Ngoài các kỹ năng này thì các Geisha còn được hướng dẫn cách nói chuyện và dẫn dắt câu cuyện trong các buổi tiệc của giới thượng lưu Nhật Bản thời xa xưa. Các Geisha đầu tiên xuất hiện cách đây khoảng 300 năm – vào thời Edo, họ là những phụ nữ làm việc trong các quán trà gần đền thờ Kitano Tenmangu và Yasaka – đây là những đền thờ nổi tiếng nhất của cố đô Kyoto.

Có thể nói Geisha không phải là một thứ nghệ thuật trần trụi bởi chính từ ngay nguồn gốc của mình nghệ thuật Geisha đã thể hiện sự cao quý và tinh tế khi văn hóa Bushido (võ sĩ đạo) nổi tiếng của Nhật Bản chính là nguồn gốc của nghệ thuật này. Bushido chính là hệ thống những chuẩn mực, luân lý đạo đức hoàn mỹ mà mà các võ sĩ – những người được xem là tầng lớp cao quý nhất trong tứ dân (sĩ – nông – công – thương) trong xã hội Nhật Bản ngày xưa. Bởi lối sống được được xem là cao quý nên không như các tầng lớp khác, các võ sĩ chỉ lấy thơ ca, nhã nhạc và thư pháp làm thú vui tiêu khiến cho bản thân và cũng chính nhu cầu giải trí được xem là “cao cấp” ấy của văn hóa Bushido đã tạo nên sự ra đời của văn hóa Geisha.

Có nhiều người nghĩ rằng Geisha và Maiko là hai loại hình nghệ thuật truyền thống khác nhau của Nhật Bản. Nhưng không, nói về bản chất thì Geisha và Maiko là một – họ là những người phụ nữ phục vụ cho tầng lớp tinh hoa của Nhật Bản. Có thể hiểu rằng Maiko chính là các Geisha “tập sự”. Dù được xem là giống nhau về bản chất nhưng Geisha và Maiko vẫn có những sự khác nhau nhất định. 

Dưới đây là những điểm khác biệt cơ bản giữa Geisha và Maiko:

1. Trang điểm

Thoạt đầu, nếu nhìn sơ qua, du khách khó có thể phân biệt được đâu là Geisha, đâu là Maiko. Bởi cả hai đều có cách trang điểm khá giống nhau, giống những người biểu diễn Kabuki truyền thống vậy. Một lớp phấn phủ khá dày và trắng ở cả khuôn mặt và cổ, cũng như phần sau gáy, phần môi đỏ, kẻ mắt đen, búi tóc kiểu truyền thống, trang phục là những bộ Kimono chính là những đặc trưng lớn nhất của cả Geisha và Maiko. Tuy nhiên, để phân biệt được họ, du khách phải để ý kỹ ở một vài chi tiết nhỏ về cách trang điểm, được cho là dấu hiệu nhận biết giữa Geisha và Maiko.

Cách trang điểm của Geisha sẽ tập trung chủ yếu vào phần kẻ lông mày sắc và kẻ đậm phần mí mắt. Phần môi thường được đánh màu đỏ tươi với đường viền môi được đánh đậm hơn so với Maiko. Sự nữ tính và gợi cảm của các Geisha cũng luôn được làm nổi bật hơn so với Maiko. Trong khi đó, cách trang điểm của Maiko lại trẻ trung hơn và tươi tắn hơn. Cũng giống như cách trang điểm của Geisha, Maiko cũng kẻ đậm phần lông mày và mí mắt. Môi đánh hình trái tim là xu hướng được ưa chuộng hơn bởi các Maiko. Trong những năm đầu tiên khi mới ra mắt, các Maiko sẽ chỉ tô son ở phần môi dưới.

3. Trang phục

Nếu như trang phục của các Geisha toát lên vẻ điềm đạm với màu sắc nhẹ nhàng của những bộ Kimono và những đôi guốc gỗ thấp và thoải mái thì các Maiko lại thể hiện sự quyến rũ, lộng lẫy khi khoác lên cho mình những bộ Kimono rực rỡ với phần thắt lưng (Obi) dài tới mắt cá chân (dài 5-7m) để tạo sự uyển chuyển khi di chuyển bên cạnh những đôi guốc gỗ cao ngất ngưỡng. Khi ra ngoài, Maiko nhất định phải dùng tay trái giữ lấy vạt áo Kimono, ngụ ý không để cho nam giới chạm vào mình.

Sau khi kết thúc thời gian “tập sự”, các Maiko sẽ được trải qua nghi lễ Erikae với nghi thức “thay màu cổ áo” từ màu đỏ tươi lộng lẫy của Maiko sang màu trắng điềm đạm của các Geisha.

2. Búi tóc

Các Maiko thường búi tóc cao, trong khi các Geiko sẽ mang tóc giả. Họ sử dụng trâm cài các loài hoa đặc trưng của từng tháng để điểm trang cho mái tóc. Chiếc trâm có hình bông lúa vàng là chiếc trâm đẹp và quan trọng nhất, chỉ được dùng vào các dịp đặc biệt.

4. Guốc gỗ

Nếu du khách thấy một “Geisha” mang chiếc guốc gỗ cao ngất đặc trưng thì đó chính là Maiko, các Geisha thực thụ mang những đôi guốc thấp và thoải mái hơn.

5. Độ tuổi

Để trở thành một Geisha, các thiếu nữ phải trải qua nhiều năm đào tạoở các Okiya – trung tâm đào tạo Geisha do một “Okami” hay “Okasan” (có nghĩa là “mẹ”) quản lý. Mỗi Maiko sẽ được một đàn chị Geisha đỡ đầu, và lấy một chữ trong tên của đàn chị đó để đặt nghệ danh cho mình. Họ sống cùng nhau, học cách mặc những bộ Kimono cầu kỳ, múa hát và đi đứng. Mất khoảng 5 – 7 năm, họ mới có thể trở thành một Geisha thông thạo cầm – kỳ – thi – họa và cả nghệ thuật giao tiếp để tạo ra không khí vui vẻ thoải mái cho khách. Chính vì vậy, Maiko luôn trẻ hơn Geisha. Độ tuổi của Maiko chỉ khoảng 15 – 20.

Geisha và Maiko là một trong những biểu tượng nữ giới của nền văn hóa truyền thống Nhật Bản. Nếu có dịp du lịch Nhật Bản, du khách hãy dành thời gian khám phá thêm những điều thú vị về nét văn hóa này nhé!