Hana Kanzashi – Chiếc trâm cài thanh lịch được các nàng Maiko ưa thích ở Nhật Bản

Trang phục Kimono truyền thống của Nhật Bản chắc chắn không còn là điều xa lạ gì đối với khách du lịch. Nhưng du khách có biết, mỗi người phụ nữ Nhật khi khoác trên mình bộ Kimono truyền thống đều phải có những phụ kiện kết hợp không thể thiếu để thể hiện sự thanh lịch và lịch sự. Một trong số đó là chiếc trâm cài Hana Kanzashi.

Trâm cài (Kanzashi) dùng cài lên mái tóc của người phụ nữ Nhật Bản, vừa có tác dụng cố định các búi tóc để tạo kiểu lại vừa làm duyên, tạo nên diện mạo vô cùng thu hút cho người cài chúng.

Kanzashi có nguồn gốc từ thời Jōmon (thế kỷ thứ 10 trước Công nguyên). Đến thời Heian (794-1192) khi phụ nữ bắt đầu để những kiểu tóc búi cao truyền thống thay vì kiểu Taregami – kiểu tóc dài và thẳng vốn được ưa chuộng vào thời điểm đó. Trâm cài tóc Kanzashi còn được đề cập tới trong những bài thơ và thậm chí là tác phẩm nổi tiếng – “Chuyện kể về Genji”. Nhưng có thể nói, thời kỳ hoàng kim và phát triển nhất của chiếc trâm này vào thời kỳ Edo (1603-1868). Kanzashi đã lan rộng và trở thành một làn sóng thời trang được ưa chuộng trên toàn quốc. Các nghệ nhân bắt đầu sản xuất các sản phẩm tinh xảo hơn, bao gồm một số đồ trang trí trên tóc có thể được sử dụng như vũ khí. Kanzashi thậm chí còn phổ biến tới nỗi các Mạc tướng đều bị cấm sử dụng vì chúng có thể trở thành một vũ khí bí mật gây sát thương hoặc giết người.

Trong vô số các loại trâm cài của Nhật Bản thì những chiếc Hana Kanzashi được các Maiko (Geisha tập sự) ở Kyoto ưa thích nhất. Ngày ra mắt, các Maiko sẽ mang những chiếc Hana Kanzashi dành riêng cho dịp đặc biệt này. Hoa trên trâm cài thay đổi cũng là điềm báo hiệu mùa mới sắp sang, và những chiếc Kimono dành cho dịp đặc biệt sẽ được mặc cùng trong những dịp lễ hội.

Là đồ thủ công truyền thống của Nhật Bản, cách tạo ra những chiếc Hana Kanzashi thực sự rất tốn công sức và đòi hỏi người thợ phải thật thành thạo và tỉ mỉ. Đặc biệt, những bông hoa được tạo nên bởi loại lụa trơn cao cấp tên là “Habutae”. Những dải lụa được hồ cho cứng lên là một nguyên liệu truyền thống nhưng rất khó làm do loại hồ đặc biệt để bôi lên lụa hiện nay rất hiếm.

Theo truyền thống, để tạo nên những bông hoa, nghệ nhân sử dụng kỹ thuật Tsumami. Các mảnh vải lụa vuông được hồ, nhúm thành từng cánh hoa, từng cánh được đính vào đế đã gắn với 1 đoạn dây thép. Mỗi bông hoa được hong khô trong 24 giờ trước khi hoàn thiện bằng những sợi chỉ màu sắc và nhuộm trắng đầu cánh khiến chúng trở thành những bông hoa tràn ngập sức sống.

Sau khi hoàn thành xong những bông hoa là đến công đoạn tạo hình cho chiếc trâm bằng cách bện các sợi lụa và dây thép. Một điều khá thú vị là mỗi loài hoa sẽ dùng sợi lụa khác nhau. Để làm hoa mận người ta sẽ dùng sợi màu đỏ, vàng hoặc xanh trong khi làm trâm cài tóc hoa đào người ta dùng sợi màu hồng. Bước cuối cùng, người thợ sẽ dùng chiếc nhíp tinh chỉnh góc độ của cánh hoa, chiếc lá hoặc thêm “bura”.

Mang ý nghĩa trang trí đơn thuần, Hana Kanzashi có thể sử dụng trên mọi kiểu tóc. Phụ nữ Nhật thường mang nó ở phía sau gáy, và cách đeo phổ biến nhất là ghim chúng vào búi tóc hoặc cài vào những lọn tóc cuộn. Hana Kanzashi tạo nên vẻ đẹp thực tại đầy màu sắc và thanh lịch cho bất kỳ phong cách nào nên hãy tự tin và sáng tạo với chúng. 

Cho đến ngày nay, Kanzashi nói chung và Hana Kanzashi nói riêng vẫn là một phần không thể thiếu trong bộ trang phục truyền thống của Nhật Bản và được bày bán ở khắp nơi. Bởi vậy khi có dịp ghé thăm “xứ Phù Tang”, du khách có thể dễ dàng nhìn ngắm chúng và mua về làm kỷ niệm. Đó cũng là một cách để du khách hiểu biết thêm về nền văn hóa của đất nước này.