Nhắc đến ẩm thực Nhật Bản, sẽ thiếu sót vô cùng nếu không gọi tên “Sashimi”. Được mệnh danh là “Nữ hoàng đến từ đại dương bao la”, Sashimi là món ăn truyền thống của “xứ sở Hoa Anh Đào” mà thành phần chính chủ yếu là các loại hải sản tươi sống.

Nước Nhật có các mặt giáp biển vì thế họ tận dụng những nguồn tài nguyên đang có làm thức ăn. Vào mùa đông khi nông nghiệp bắt đầu trì trệ và không thể phát triển do nhiệt độ xuống mức quá thấp. Trong khi đó, những loài cá mùa đông lại cho ra chất lượng thịt đạt ở mức tuyệt vời. Chính vì những lý do này, người dân Nhật đã ăn cá và chế biến chúng thành các đặc sản vô cùng nổi tiếng, trong đó có món Sashimi. 

Về nguồn gốc của món Sashimi, có rất nhiều câu chuyện lưu lại từ nhiều giai đoạn khác nhau. Có câu chuyện chỉ ra rằng món Sashimi đã xuất hiện từ thời Heian, có nguồn gốc từ món cá sống thái kèm rau củ tẩm giấm gọi là “Namasu” phục vụ trong triều đình.

Dân gian lại lưu truyền món sashimi ra đời do điều kiện thổ nhưỡng và tập tục sinh hoạt của người dân Nhật Bản từ xưa. Vào mùa đông từ tháng 12 đến tháng 2 năm sau thời tiết rất lạnh nên điều kiện thức ăn trên đất liền khan hiếm, mà con người cần tích trữ nhiều năng lượng, tăng sức chống chọi để vượt qua mùa đông. Bù lại, lúc này các loại hải sản lại sinh sôi, phát triển tốt chính vì vậy họ đã nghĩ ra cách chế biến ăn sống để đảm bảo sự tươi ngon, đồng thời giữ trọn nguồn dinh dưỡng của hải sản (bởi cá qua nhiệt độ cao sẽ mất nhiều chất dinh dưỡng và vitamin C) tăng sức đề kháng cho cơ thể. Sashimi phát triển mạnh ở khu vực Edo vào thời kỳ Edo do vùng này gần biển, hải sản tươi sống, nguồn cung dồi dào. Lúc trước, món ăn này không quá phổ biến vì ăn tươi sống nhiều người không thích, và việc bảo quản hải sản tươi ngon còn hạn chế.

Sau này, với sự phát triển của khoa học kỹ thuật công nghệ bảo quản ướp lanh, món ăn này ngày càng được yêu thích, lan rộng khắp thế giới. Có thể nói, Sashimi đã góp phần quảng bá hình ảnh đất nước và nền văn hoá ẩm thực đặc sắc của Nhật Bản ra toàn cầu. 

Ngày nay, Sashimi là món ăn rất phổ biến trong thực đơn của người Nhật, bởi lẽ họ cho rằng các món ăn từ hải sản nói chung và đặc biệt, cá là loài thông minh nên các món ăn từ cá rất tốt cho sức khỏe người thưởng thức. Hơn thế nữa, trong văn hoá ẩm thực Nhật Bản, Sashimi còn là món ăn tượng trưng cho sự tinh tế, may mắn và hạnh phúc, nên Sashimi thường là món khai vị trong các bữa ăn và cũng có thể được dùng làm món ăn chính ăn kèm với cơm và một chén súp Miso. 

Cái tên “Sashimi” có thể hiểu một cách đơn giản nhất đó là món cắt thịt sống để ăn. Thường nguyên liệu chính dùng để chế biến Sashimi là các loài cá như: cá hồi và trứng cá hồi, cá ngừ, cá thu, cá saba, cá mú, cá cam, cá nóc,… Bên cạnh đó, các loài hải sản khác như: mực, bạch tuộc, tôm biển, sò đỏ, sò điệp, cầu gai,… cũng rất thích hợp để chế biến thành món ăn sống độc đáo này. Đôi khi người Nhật còn “phá cách” khi dùng thịt bò, thịt ngựa, thịt hươu, thịt gà hay thậm chí là thịt rùa để làm nên món Sashimi. 

Các nguyên liệu (đặc biệt là hải sản) dùng để chế biến Sashimi luôn có sự đòi hỏi khắt khe thông qua phương pháp thu hoạch truyền thống của người Nhật. Các loại cá dùng để làm Sashimi được bắt bằng dây câu riêng biệt, ngay sau khi bắt cá, người ta dùng một đinh nhọn đâm xuyên óc cá để cá chết lập tức và xếp vào đá xay ướp lạnh. Quá trình này gọi là “Ike Jime”. Sở dĩ phải làm cá chết ngay vì như vậy sẽ giúp thịt cá hạn chế lượng axit lactic, thịt cá ướp đá cũng sẽ tươi hơn.

Món Sashimi cũng rất coi trọng kỹ thuật chế biến cũng như cách thức trình bày. Để có những miếng Sashimi ngon lành, bắt mắt, người đầu bếp tại Nhật Bản phải được đào tạo tay nghề về kỹ thuật dùng dao. Các đầu bếp sẽ dùng dao để cắt nguyên liệu thành từng lát mỏng, chiều rộng khoảng 2,5cm, chiều dài 4cm và dày chừng 0,5cm. Kích cỡ có thể khác nhau hoặc tạo hoa văn tùy từng loại nguyên liệu và đầu bếp tạo ra món ăn. Miếng thịt, miếng cá của Sashimi phải được cắt một cách đẹp mắt, dứt khoát, mịn như lụa. Các miếng Sashimi phải bài trí đẹp mắt, đan cài hài hòa với các loại rau, gia vị, cho ra tuyệt phẩm chinh phục mọi giác quan.

Ăn kèm Sashimi không thể thiếu các lại nước chấm như: xì dầu, tương; cùng với đó là các loại gia vị như: gừng đỏ muối mà đặc biệt là gia vị truyền thống của “xứ Phù Tang” là Wasabi. Ngoài ra, không thể thiếu một số loại rau như: củ cải muối, lá tía tô, bạc hà, tảo biển. Sự kết hợp giữa những yếu tố này sẽ làm gia tăng hương vị thơm ngon đặc biệt của Sashimi.

Trên thực tế, nhiều người khi ăn Sashimi có thói quen hòa lẫn Wasabi vào chén nước tương hoặc xì dầu. Tuy nhiên, đây không phải cách thưởng thức Sashimi đúng của người Nhật. Wasabi hòa lẫn cùng nước tương làm hai hương vị hòa tan vào nhau, giảm độ ngon khi ăn cùng Sashimi. Cách thưởng thức Sashimi chuẩn Nhật đó là cho Wasabi trực tiếp lên Sashimi, chấm Sashimi vào nước tương nguyên chất, ăn cùng củ cải muối thái chỉ và lá tía tô.

Và hẳn nhiều người vẫn lầm tưởng gừng đỏ là món ăn kèm cùng Sashimi. Tuy nhiên, theo văn hóa thưởng thức Sashimi chuẩn Nhật thì gừng đỏ được sử dụng khi muốn đổi vị giữa các loại Sashimi khác nhau hoặc khi kết thúc ăn Sashimi, bởi gừng đỏ có tác dụng làm sạch miệng, tẩy mùi, khử vị để chuyển sang ăn món kế tiếp.

Người Nhật khi thưởng thức Sashimi cũng chỉ chấm nước tương đúng một lần ở góc. Họ không đảo qua đảo lại miếng Sashimi trong chén nước chấm. Làm như vậy sẽ hỏng kết cấu của miếng thịt, hương vị của nước tương sẽ lấn át hương vị của cá tươi sống.

Sashimi được đầu bếp thái lát miếng nhỏ đủ một lần ăn. Do đó, cách thưởng thức trọn vẹn hương vị nhất là hãy ăn chỉ trong một miếng. Cắn nhỏ Sashimi thành nhiều phần khiến kết cấu miếng thịt không còn như ban đầu, ảnh hưởng tới hương vị. Ngoài ra, cắn thành nhiều miếng nhỏ bị coi là điều tối kị, thiếu lịch sự trong văn hóa dùng bữa của người Nhật Bản.

Tuy là món ăn sống nhưng Sashimi rất dễ ăn, không có vị tanh của mùi cá sống, đảm bảo an toàn cho người thưởng thức và còn mang lại cảm giác lạ miệng bất ngờ. Không chỉ hấp dẫn bởi hương vị, do được chế biến từ hải sản nên đây còn là món ăn bổ dưỡng. Với sự kết hợp của các gia vị truyền thống, vị tanh của thịt sống biến mất, thay vào đó là cảm giác ngọt mát, tươi rói của hải sản đặt trên đá lạnh, kết hợp với một chút cay, một chút chua ngọt hấp dẫn. Món ăn vừa có vị mát lạnh nhưng cũng vừa đủ ấm bụng bởi những gia vị có tính hàn, nhiệt kết hợp thật khéo léo.

Hầu hết khách du lịch nước ngoài khi đến Nhật Bản đều thưởng thức qua món Sashimi và đều có thể cảm nhận chung đó là sự tươi sống của món ăn ngay từ cái nhìn đầu tiên. Những lát hải sản được xếp một cách đẹp mắt trên khay gỗ cùng với củ cải trắng bào sợi và tía tô.

Cảm nhận đầu tiên khi ăn Sashimi là vị cay xộc đến mũi, đánh thức các giác quan. Sau đó là vị mặn của nước tương hảo hạng và vị ngọt tươi ngon, mềm, béo ngậy của cá sống. Tất cả như tan vào trong miệng, trôi tuột xuống bao tử rồi mà khiến thực khách ấn tượng mãi không thôi.

Nếu có dịp du lịch Nhật Bản, du khách hãy dành chút thời gian để khám phá món Sashimi này xem hương vị độc đáo và tuyệt vời đến chừng nào nhé! Chắc chắn du khách sẽ thích ngay thôi!