Tết Đoan Ngọ diễn ra vào ngày 5/5 âm lịch hàng năm là một trong ba dịp lễ truyền thống lớn nhất Hàn Quốc cùng với Tết Nguyên Đán và Trung thu. Đến du lịch Hàn Quốc trong dịp tết Đoan Ngọ, du khách sẽ được chứng kiến các nghi thức và tham gia nhiều hoạt động đặc sắc, đặc biệt là được thưởng thức âm nhạc truyền thống của người dân xứ Hàn.

Người Á Đông thường quan niệm rằng sự kết hợp hài hòa giữa âm và dương kiến tạo và làm biến đổi vạn vật trên thế gian. Âm là bóng râm, dương là ánh nắng. Âm dương còn có nghĩa là nữ và nam, quần thần và quân vương. Vạn vật trên thế gian đều mang trong mình vận khí âm dương, khi đối lập nhau, khi hài hòa, khi biến đổi. Đối với các chữ số, số chẵn được coi là âm, số lẻ là dương. Những ngày trùng hai lần số dương đều là những ngày quan trọng đối với các dân tộc có nền văn hóa nông nghiệp. Ví như ngày mùng 1 tháng Giêng âm lịch là ngày Tết Nguyên Đán, ngày mùng 3 tháng 3 là ngày chim én quay lại phương Nam tức là ngày Tết Hàn Thực, và ngày mùng 5 tháng 5 là ngày Tết Đoan Ngọ.

Người Hàn Quốc gọi ngày Tết Đoan Ngọ là “Surinal”. Ở đây, “Suri” có nghĩa là “Thần”, là “cao”, tức là vị thần tối cao, ám chỉ mặt trời. Tết Đoan Ngọ báo cho mọi người biết ánh nắng chói chang của mùa hè sắp lan tỏa khắp nơi, cây cối hoa màu cũng sắp tới thời điểm sinh trưởng tốt tươi nhất trong năm.

Người Hàn quan niệm rằng mùng 5/5 âm lịch là ngày có dương khí thịnh nhất trong năm. Tết Đoan Ngọ lại đúng vào dịp mọi công việc đồng áng đầu vụ mùa đã kết thúc nên người nông dân có thể an tâm nghỉ ngơi. Các địa phương ở Hàn Quốc có nhiều phong tục truyền thống trong ngày Tết Đoan Ngọ vẫn còn được lưu truyền tới nay, ví như nghi thức lễ hội Tết Đoan Ngọ vùng Gangneung (tỉnh Gangwon) – “Gangneung Danoje” – đã được Tổ chức Giáo dục khoa học và văn hóa Liên hiệp quốc (UNESCO) công nhận là “Kiệt tác truyền khẩu và phi vật thể nhân loại”, tức là di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại. 

Vào ngày Tết Đoan Ngọ, người dân Gangneung tổ chức cúng tế lên đồng để cầu mong bình an và no ấm, còn các nô bộc thường ngày lao động cật lực thì nay đeo mặt nạ nhảy múa ca hát tưng bừng. Màn nhảy múa ca hát này được đặt tên là “Gwanno Gamyeongeuk”, tức là “kịch mặt nạ của những người nô bộc”.

Trước Tết Đoan Ngọ một tháng, tầm ngày mùng 5/4 âm lịch, người Hàn Quốc bắt đầu ngâm rượu để uống trong ngày Tết Đoan Ngọ. Ngày rằm tháng 4 âm lịch, chiếu đồng được tổ chức tại đền thành hoàng quốc sư Daegwallyeong (huyện Pyeongchang, tỉnh Gangwon), sau đó người ta cầm đuốc vừa xuống núi vừa hát bài “Yeongsanhong” (Ánh sơn hồng).

Yeongsanhong là tên một loài hoa đỗ quyên đỏ. Có lẽ khúc hát “Ánh sơn hồng” được sáng tác bắt nguồn từ cảm hứng hình ảnh đoàn người cầm những ngọn đuốc rực cháy nối đuôi nhau xuống núi trong bóng đêm giống như hoa đỗ quyên đỏ nở rộ trên núi. Tục ra suối tắm gội và chơi đánh đu của đám đàn bà con gái đều là những phong tục truyền thống trong ngày Tết Đoan Ngọ của dân tộc Hàn. Nói đến trò chơi đánh đu trong dịp này, nhiều người có lẽ sẽ liên tưởng ngay tới hình ảnh nàng Xuân Hương (Chunhyang) xinh đẹp chơi đánh đu dưới những vạt nắng xuân ấm áp giữa muôn hoa đua nở. Chàng công tử tối ngày miệt mài đọc kinh, luyện sử Lý Mộng Long đã phải lòng nàng Xuân Hương xinh đẹp ngay từ lần đầu thoạt thấy bóng nàng khi đứng trên lầu gác vãn cảnh xuân. Vì muốn qua lại với Xuân Hương nên công tử đã sai anh hầu Bangja đến nhà nàng ướm hỏi. Nghe vậy, Xuân Hương giận giữ bởi đường đường là một công tử giỏi dùi mài kinh sử lại nhờ người đi hỏi giúp. Anh hầu Bangja mới dỗ rằng công tử Lý Mộng Long là con trai của một quan viên có chức tước khá cao trong vùng, là người thuộc tầng lớp quý tộc và có lẽ sẽ là nơi cô mong được gửi gắm thân phận nữ nhi. Cuối cùng, Xuân Hương đã nhờ Bangja chuyển lời của cô tới công tử rằng “Hoa sao tìm bướm? Bướm phải tìm tới hoa chứ!” với ẩn ý rằng công tử Lý Mộng Long hãy tới tìm gặp mình. Trong các khúc ca truyền thống của Hàn Quốc cũng có một số nhạc phẩm mang cốt truyện của trường ca hát kể chuyện Pansori Chunhyangga (Xuân Hương ca), ví như khúc tạp ca Sochunhyangga (Tiểu Xuân Hương ca) của vùng Gyeonggi. Nếu như trong trường ca hát kể chuyện Pansori Xuân Hương ca, anh người hầu Bangja của công tử Lý Mộng Long đã chỉ nhà Xuân Hương cho cậu chủ, thì trong tạp ca Sochunhyangga (Tiểu Xuân Hương ca), nàng Xuân Hương lại trực tiếp chỉ nhà mình cho công tử Lý Mộng Long.

“Hãy trông bước nàng Xuân Hương kìa!

Tay trái che nắng, tay phải giơ cao

Chỉ về hướng rừng trúc xa xa trước mắt”

Vừa chỉ, nàng vừa nói về ngôi nhà mình ở, rằng:

“Ven đường có hàng dưa chuột mọc

Trước ngõ có rặng liễu rủ xốn xang”

Tâm trạng như muốn baу ᴄao baу хa, mong thoát khỏi khuôn phép nghiêm ngặt của xã hội phong kiến đương thời ᴄủa nàng Xuân Hương đã đượᴄ thi ѕĩ Seo Jeong-ju diễn tả trong áng thơ Chuᴄheonѕa (Thu thiên từ), tứᴄ “Bài thơ хíᴄh đu”. Áng thơ đã đượᴄ nhạᴄ ѕĩ Hᴡang Bуeong-gi phổ nhạᴄ thành khúᴄ hát ᴄùng tên Chuᴄheonѕa (Thu thiên từ) rằng:

“Hyangdan ơi! Đẩy mạnh vào!
Như đưa thuyền ra khơi xa
Như xua lũ bướm con, lũ vàng anh
Ra xa đám hoa cỏ và nhành liễu rung rinh trước gió
Hyangdan ơi! Hãy đẩy mạnh vào!”

Ngoài vùng Gangneung ra còn có múa mặt nạ vùng Eunyul và Bongsan, tỉnh Hwanghae (Bắc Triều Tiên), Gangneung, Sandae vùng Gyeonggi… Đa phần đây là những màn diễn tấu mang nội dung chế nhạo, trào phúng giới thượng lưu trong xã hội phong kiến. Ngày thường, phận kẻ ăn người ở đâu dám lớn tiếng như vậy, chỉ trong ngày này thì ngay cả các gia đình khét tiếng trong vùng cũng bỏ qua cho đám người lam lũ này. Có thể nói rằng trong ngày Tết Đoan Ngọ, giới thượng lưu, thường dân, nô bộc đều bình đẳng và đều là con cháu của đất trời.

Trong nhạc phẩm “Dondolnari” của vùng Bukcheong, tỉnh Hamgyeong, Bắc Triều Tiên, chị em phụ nữ trong vùng vừa vỗ tay, vừa nhảy múa ca hát và nô đùa. Ở đây, cụm từ “Dondolnari” có nghĩa là “quay vòng”, tức là “sự luân hồi”. Trong thời thực dân Nhật Bản chiếm đóng Hàn Quốc, lời ca của bài “Dondolnari” như muốn nhắn nhủ với dân chúng Hàn Quốc rằng theo qui luật luân hồi của vạn vật trong tự nhiên thì tới một ngày nào đó, nền độc lập và tự do của đất nước Hàn Quốc sẽ quay trở về đúng vị trí vốn có của nó, tức là sẽ về tay người dân Hàn Quốc.

Văn hóa “xứ sở Kim Chi” có rất nhiều nét đặc sắc và thú vị đang chờ đón du khách đến khám phá. Vậy còn chần chờ gì nữa mà du khách không đồng hành cùng chúng tôi trong Tour Hàn Quốc?